Chronische darmziekten (IBD)

De 2 meest bekende vormen van chronische darmziekten (IBD) zijn Colitis Ulcerosa en de Ziekte van Crohn [1]. De specifieke oorzaak is nog onduidelijk. We hebben in onze darm een darmflora van schadelijke en nuttige darmbacteriën. Een mogelijke verklaring is dat het afweersysteem van patiënten met IBD per ongeluk reageert op de nuttige bacteriën van de darmflora [2].
Een belangrijke klacht om op te letten is bloed bij de ontlasting (met name bloederige diarree), dit vindt absoluut niet plaats bij het prikkelbare darm syndroom (IBS)

Prikkelbare darm syndroom (IBS)

Het algemene advies bij IBS is om qua voeding niet af te wijken van de richtlijnen voor goede voeding [1]. Zie ook de informatie over voedingsvezels op deze website.
Er bestaat een patiëntenversie van de artsenrichtlijn Prikkelbare Darm Syndroom met veel informatie over IBS [2].

Vochtinname (water)

Voldoende water drinken is belangrijk.

1 – 1,5 liter water aanvullen per dag is voldoende om in combinatie met voeding aan de benodigde hoeveelheid vocht te komen [1].

Bij kinderen zijn de waarden anders, zie bijgevoegde link [2].

Hoe je dit het beste kunt verdelen over de dag, veel kleine slokjes of grotere hoeveelheden in één keer, blijft persoonsafhankelijk.

Ben wel bewust dat heel vaak een klein beetje water drinken de darmen kan prikkelen en gevoelige darmen hierop kunnen reageren.

Vaak wordt er gesproken over calcium in kraanwater, dit kan in Heerlen maximaal 37mg/L [3] calcium zijn (950-1200mg [4] calciuminname per dag is het advies bij volwassenen). Dit is dus een heel klein deel van de dagelijkse inname.

Voedingsvezels (prebiotica)

Voeding speelt een belangrijke rol in het onderhouden van een goede darmflora.
Darmflora zijn alle bacteriën en gisten (micro-organismen) in de darm. Deze micro-organismen zorgen voor een goede spijsvertering en dragen via deze weg bij aan een goede stoelgang en ondersteunen het immuunsysteem [1][2][3][4].
De balans tussen de verschillende bacteriën en gisten in de darm bepaalt of we kunnen spreken van een verstoorde of goed werkende darmflora.

Via prebiotica kunnen we bijdragen aan een goede darmflora.

Wat zijn prebiotica?
En wat is het verschil met probiotica?

Probiotica

Probiotica zijn voornamelijk melkzuurbacteriën, welke als supplement worden ingenomen [5]. Deze bacteriën en gisten (micro-organismen) kunnen ondersteunend werken bij het herstellen van de juiste balans tussen de verschillende micro-organismen in de darm.
Probiotica zijn voornamelijk gericht op de dunne darm.

Prebiotica

Prebiotica zijn voornamelijk voedingsvezels en gericht op de dikke darm.
Er zijn 2 soorten voedingsvezels, de fermenteerbare en niet-fermenteerbare.
De fermenteerbare voedingsvezels worden afgebroken door de micro-organismen in de darm en dienen dus als voeding voor bacteriën en gisten. Genoeg van deze fermenteerbare voedingsvezels zorgt voor een goede darmflora. Terwijl niet-fermenteerbare vezels met name zorgen voor een goede stoelgang. Genoeg drinken is wel een voorwaarde voor een goede stoelgang.
Dus alle prebiotica zijn vezels, maar niet alle vezels zijn prebiotica [6].
Voedingsvezels vinden we in voedingsmiddelen en hoeven niet uit supplementen te komen.
Onderstaand zal ik meer toelichten over de soorten prebiotische voedingsvezels; in welke voedingsmiddelen deze zitten en waar je op moet letten bij het gebruik van prebiotica [7].

Er zijn 4 soorten prebiotica:

• Inuline (koolhydraten) [8]
• Oligosachariden (FOS / GOS / TOS) [9][10]
• Pectines (groente en fruit) [11]
• Glucanen (graanproducten)

Bovenstaande soorten prebiotica zitten in gewone voedingsmiddelen: groenten, fruit, graanproducten, noten en peulvruchten.
Maar welke voedingsmiddelen helpen dan bij een goede darmflora?
Onderstaand volgt een lijst van voedingsmiddelen om aan te denken

Op welke zaken kunt u letten bij het nemen van prebiotica.
U kunt kijken naar de hoeveelheid vezels die u inneemt en bewust zijn van mogelijke nadelen.

Hoeveel voedingsvezels dien ik te eten?

Er wordt geadviseerd om 30-40 gram vezels per dag te eten [14].
Dit advies is aan de hoge kant, meestal halen we 10 à 15 gram per dag. Om effectief te zijn dient op zijn minst een verhoging van 5 à 10 gram bereikt te worden.
Verhoog met name de inname van groeten en fruit, in mindere mate granen en peulvruchten.
Bij granen is het belangrijk om over te stappen op volkorenproducten.
Het is aan te raden de hoeveelheid rustig op te bouwen; ga niet ineens van 5 gram vezels naar 30.

Enkele interessante documenten om te bekijken: 

• Mini gids vezelrijke voeding van maag-lever-darm stichting
• Hoeveelheid vezels per voedingsmiddel (darmgezondheid)
• Hoeveelheid vezels per 100g voedingsmiddel (MLDS)
• Hoe kan ik genoeg groente eten?
• Hoe krijg ik voldoende vezels binnen?

Voordelen prebiotica?

• Verminderen obstipatie
• Verhogen zuurtegraad darm met vermindering symptomen bij prikkelbaar darm syndroom (IBS) en ziektes als Crohn (IBD)
• Herstellen darmflora na diarree, antibioticum of andere medicatie.
• Invloed op immuunsysteem, mogelijk positieve effecten.

Nadelen prebiotica?

Gezonde voeding kent weinig nadelen, echter kan prebiotica bijwerkingen hebben[15]:

• Diarree
• Krampen
• Winderigheid
• Invloed op immuunsysteem, kan ook bepaalde allergische reacties versterken

Vertering heeft tijd en aandacht nodig. Goede voeding is vaak zwaarder te verteren, het is daarom extra belangrijk goed te kauwen en de tijd te nemen voor het eten, niet alleen tijdens het eten maar ook in de 1,5 tot 2h na het eten. Zodoende krijgt de maag genoeg tijd om het eten goed voor te bereiden, alvorens het doorgaat naar de darmen.
Let dus met name op om niet te snel op te bouwen met prebiotica en zeker niet meer dan 40 gram vezels binnen te krijgen per dag.